Wat is een bestuursorgaan

Wanneer is iets overheid?

Dat is natuurlijk belangrijk voor de vraag aan welke rechter kwesties moeten worden voorgelegd, maar ook voor de vraag wie aan bepaalde regels moet voldoen. Er is een Nederlandse definitie van overheid, die bepaalt wie aan de Awb moet voldoen, maar ook aan bijvoorbeeld de archiefwet.

Daarnaast zijn er wetten die breder van toepassing zijn, zoals de wet open overheid, die bepaalt dat er bij overheden verzoeken kunnen worden ingediend terzake informatie die berust bij onder verantwoordelijkheid van de overheid functionerende instellingen. Dat is dus breder dan alleen overheid. Bovendien hebben we te maken met allerlei wetten van Europese oorsprong, die weer een andere definitie hanteren van het begrip overheid (zie hiervoor bijvoorbeeld de zaak Farrell ECLI:EU:C:2017:745).

In deze les wordt nader ingegaan op de Nederlandse definitie van overheid. Dit betreft a-organen en b-organen. De vraag of iets een a-orgaan is, is veelal eenvoudig te beantwoorden of het overheid is, maar vervolgens is het lastiger te bepalen wat een los orgaan in dat geheel is. Bij b-organen is het ingewikkelder of het overheid is. Er kan bij wet een taak aan een privaatrechtelijke rechtspersoon zijn toegekend (zoals bij de APK garages het geval is), maar een stichting kan ook een b-orgaan zijn als er zonder wettelijke grondslag geld wordt uitgedeeld dat grotendeels door een overheid ter beschikking is gesteld, waarbij de overheid ook in grote lijnen bepaalt hoe dit dient te worden verdeeld (besproken worden onder meer het mijnwerkers-arrest ECLI:NL:RVS:1995:ZF1850 en ook het Schiphol-arrest ECLI:NL:RVS:2014:3379. B-organen zijn uitsluitend aan de Awb onderworpen voor zover het gaat om datgene dat hen tot overheid maakt.

Besproken wordt hoe dat zit met de Wet Open Overheid, de Open Data Richtlijn en de Kaderwet Zelfstandig Bestuursorganen. Ten slotte komt de wet Nerpe aan bod: de wet naleving Europese regelgeving publieke entiteiten.